2. เรื่อง : "โปง"

• สร้างโดย  นางลำไพร แสนตุ้มทอง ( ครูนาง )
• สังกัด  อปท.    จังหวัด  กาฬสินธุ์
• ผู้จัดทำ  ศพด.ทต.ห้วยผึ้ง   วันที่สร้าง  4 เมษายน 2556, 17:32 น.
• ประเภทตัวชี้วัด  ด้านการสร้างความสัมพันธ์กับชุมชนและการมีส่วนร่วมของผู้ปกครอง

       พัฒนาการของโปงลาง กำเนิดของโปงลางมีผู้ตั้งข้อมสังเกตไว้หลายแนวทาง จารุบุตร เรืองวุวรรณ สันนิษฐานว่าโปงหมายถึง สิ่งที่มีลักษณะกลวงหรือโป่งด้านในช่วยทำให้เกิดเสียงดังอาจทำด้วยโลหะหรือไม้ก็ได้ ตามวัดเก่าแก่ในภาคอีสานนอกจากจะมีกลองแล้วยังมีโปงขนาดใหญ่ ซึ่งหล่อด้วยสำริดหรือทำด้วยไม้ท่อนใหญ่ขุดเจาะให้กลวงแขวนไว้สำนหรับใช้กระทุ้งตีสัญญาณ มีเสียงก้องกังวานไกลให้คนทั้งชุมชนได้ยินเป็นสัญญาณบอกเวลาใครได้ยินเสียง โปงนอกจากจะรู้ว่าเป็นเวลาใดแล้ว ผู้ที่หลงทางอยู่กลางป่าก็สามารถกำหนดทิศทางเข้าสู่หมู่บ้านได้ นอกจากโปงชนิดนี้อยู่ตามอยู่ตามวัดแล้วยังมีโปงขนาดเล็กใช้แขวนคอวัวควายเรียกว่า ขิก หรือ ขอ หรือเกราะไม้ถือว่าเป็นโปงขนาดเล็กอาจทำด้วยไม้หรือทองเหลืองผสมเงินสำหรับสัตว์พาหนะเวลาใช้งานไม่ว่าจะเป็นช้าง ม้า วัวต่างและวัวเทียมเกวียน จะมีสัญญาณผูกคอแบบต่าง ๆ เช่น ช้างและวัวอาจจะใช้โปงหรือหมากกะโหล่ง (เกราะเหล็กก็ได้)ในสมัยโบราณการไปค้าขายทางไกล ต่างถิ่นต่างแดนจะจัดเป็นกองคาราวานขบวนวัวต่าง ๆ โดยประกอบด้วยวัวหลายร้อยตัวสำหรับบรรทุกสินค้า ในขบวนทั้งหมดจะมีจ่าฝูงสองตัว สำหรับอยู่ต้นขบวนและท้ายขบวน บนหลังวัวจ่าฝูงทั้งสองตัวจะบรรทุก โปงลางคู่ใหญ่มีเสียงทุ้มกังวาลนำต้นขบวน ส่วนโปงลางคู่เล็กมีเสียงแหลมวงบนหลังวัวตัวกำกับท้ายขบวน ปัจจุบันนี้แทบทุกครอบครัวของนายฮ้อยค้าวัวต่างมักจะมีโปงลาง เหลือไว้เป็นอนุสรณ์ไว้ให้แก่ลุกหลาน นอกจากนี้ผู้สุงอายุบางคนเล่าว่า สมัยก่อนบ้านเมืองยังเป็นป่าดงมีสัตว์ป่าอยู่ทั่วไป ชาวบ้านต่างบุกร้าวถางพง สร้างที่พุ่มกลาป่าให้เป็นไร่นาสวนปลูกผักผลไม้สัตว์ป่ามักจะยกฝูงลงมาเก็บกินธัญญาหารที่ปลูกไว้ ชาวบ้านจึงข่มขวัญโดยการเคาะมีดเคาะไม้เคาะท่อนโลหะต่าง ๆ และได้ตัดเอาท่อนไม้เนื้อแข็งผูกเชือกแขวนไว้ตามขื่อคากระท่อมกลางนา เมื่อฝูงสัตว์ลงมาก็จะเคาะไม้เป็นท่อน ๆ ไป นักดนตรีพื้นบ้านจึงเกิดแรงบันดาลใจประดิษฐ์โปงลางโดยนำท่อนไม้เนื้อแข็งขนาดต่าง ๆ มาร้อยเชือกเป็นผืนเดียวกัน ทำให้สามารถเคาะทำนองดนตรีได้ ชื่อที่ใช้เรียกโปงลาง บางท้องถิ่นนจะเรียกแตกต่างกัน เช่น หมากกลิ้งกล่อม หมากเต๋อะเติ่น หมากเติดเติ่ง หมากเกราะลอ

• ดูแบบเต็ม

แชร์ข่าวนี้